آگاهی از نشانه های هشداردهنده سطوح کم اکسیژن خون که به نام هیپوکسمی شناخته می شود، اهمیت دارد. در ادامه با برخی از مهم‌ترین آنها بیشتر آشنا می شویم.

حس سرخوشی یا حتی توهم

زمانی که هیپوکسمی به هیپوکسی تبدیل می شود، ممکن است حس سرخوشی در فرد شکل بگیرد و می تواند شبیه مسمومیت به نظر برسد. ممکن است تغییراتی در ظاهر، عسل پزشکی رفتار، میزان و تداوم گفتار، خلق و خو یا حتی توهم و باورهای غیرعادی درباره زمان، مکان یا مردم در فرد شکل بگیرند. همچنین، قضاوت، حافظه و بینش فرد ممکن است مختل شوند.

رنگ آبی لب ها، لاله گوش و/یا بستر ناخن ها

این شرایط که به نام سیانوز شناخته می شود، نشانه ای از هیپوکسمی شدید است که نشان می دهد سلول های بدن به میزان کافی خون اکسیژن‌دار دریافت نمی کنند. سیانوز باید بسیار جدی گرفته شود و فرد مراقبت های پزشکی فوری دریافت کند.

احساس سوزش

اگر هیپوکسمی مشکلی طولانی مدت باشد، بدن ممکن است بیش از حد گلبول های قرمز تولید کرده و این شرایط موجب افزایش غلظت خون و محدود شدن توانایی آن برای عبور از رگ های خونی کوچک‌تر شود. این ممکن است موجب بروز علائم اضافه از جمله احساس سوزش در اندام های انتهایی مانند بینی و انگشتان، زنگ زدن در گوش و مدی هانی خارش شود.

سردرد

بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) با شرایطی به نام هیپوکسی مرتبط است که به واسطه کمبود اکسیژن در خون رخ می دهد. این شرایط بار کاری مضاعف بر قلب وارد می کند و موجب کندی عملکردهای بافتی می شود. همچنین، بیماری مزمن انسدادی ریه با هایپرکاپنی مرتبط است که به واسطه سطوح بیش از حد دی اکسید کربن در بدن رخ می دهد. سردردهای مرتبط با بیماری مزمن انسدادی ریه به واسطه کمبود اکسیژن در مغز در ترکیب با دی اکسید کربن بیش از حد شکل می گیرند. این سردردها بیشتر هنگام صبح پس از بیدار شدن از خواب به واسطه انباشت دی اکسید کربن در خون هنگام خواب رخ می دهند.

تنگی نفس

تنگی نفس یا دیس‌پنی یکی از شایع‌ترین علائم هیپوکسمی است. افزون بر کمبود نفس، تنگی نفس ممکن است شامل احساس تنگی در قفسه سینه، تنفس سریع یا احساس ناتوانی در دریافت اکسیژن کافی باشد. جمع شدن لب ها به حالت غنچه یا سوزش سوراخ های بینی هنگام تنفس نیز ممکن است رخ دهند.

تنفس سریع

تاکی‌پنه اصطلاح پزشکی است که به تنفس سریع و کم عمق اشاره دارد. کمبود اکسیژن یا دی اکسید کربن بیش از حد در بدن از دلایل شایع این شرایط است. همچنین، برخی مشکلات سلامت می توانند موجب آن شوند. تاکی‌پنه یک بیماری نیست اما علامتی از تلاش بدن برای اصلاح مشکلی دیگر است.

بی قراری

نشانه های اولیه هیپوکسی شامل اضطراب، سردرگمی و بی قراری می شوند. اگر هیپوکسی درمان نشود، کم فشاری خون رخ خواهد داد. با تشدید هیپوکسی، علائم حیاتی بیمار، تحمل فعالیت و سطح هوشیاری وی کاهش خواهند یافت.

سرگیجه، سبکی سر و/یا غش

احساس سرگیجه یا سبکی سر و/یا غش یک نشانه شایع است که بدن اکسیژن مورد نیاز خود را به میزان کافی دریافت نمی کند. همچنین، ممکن است احساس شناوری یا نیاز مکرر به خمیازه کشیدن رخ دهند.

افزایش فشار خون و ضربان سریع قلب

هیپوکسی حاد برخی مکانیسم های خودمختار، بیشتر در دستگاه قلبی‌عروقی مانند افزایش ضربان قلب در حالت استراحت، فشار خون و در دستگاه تنفسی مانند پرفشاری خون ریوی و تنفس سریع را فعال می کند.

مشکلات بینایی

علائم کمبود اکسیژن در چشم ها شامل تاری دید، سوزش، آبریزش بیش از حد و احساس خراشیدگی، شبیه به وجود شن می شوند. موارد خفیف به طور معمول به تورم در لایه اپیتلیال قرنیه و تاری دید موقت منجر می شوند.

عدم هماهنگی و سردرگمی

علائم هیپوکسی خفیف شامل کم توجهی، قضاوت ضعیف، افت حافظه، و کاهش در هماهنگی حرکتی می شوند. سلول های مغزی به شدت نسبت به کمبود اکسیژن حساس هستند و طی پنج دقیقه پس از قطع اکسیژن مرگ آنها آغاز می شود.

در صورت مواجهه با سطوح کم اکسیژن خون چه کاری باید انجام دهید

اگر هر یک از علائم بالا را تجربه می کنید با پزشک خود تماس بگیرید. و اگر به کووید-19 مبتلا شده و در خانه بستری هستید، به طور منظم سطوح اکسیژن خون را با یک دستگاه پالس اکسی‌متر کنترل کنید.

منبع