استخوان‌های کف دست: 5 استخوان، قسمت میانی دست را تشکیل می‌دهند. از انتها با استخوان مچ دست و از ابتدا با استخوان انگشتان متصل هستند. این استخوان‌ها از بیرون به داخل نامگذاری می‌شوند؛ یعنی استخوان کف دستی متصل به انگشت شست، استخوان کف دستی اول و آخرین استخوان، استخوان کف دستی پنجم نامیده می‌شود.

استخوان‌های مچ دست: 8 استخوان مچ دست را تشکیل می‌دهد. 2 ردیف استخوان، زند زبرین و زند زیرین به 2 استخوان بازو متصل هستند.

عضلات، رباط‌ها، تاندون‌ها و غلاف‌های زیادی در دست وجود دارد. رباط‌ها بافت‌هایی نرم و رشته‌ای هستند که استخوان را به استخوان متصل کرده، همچنین مفصل‌ها را تثبیت و به اتصال مفصل‌های دست کمک می‌کنند. عضلات ساختارهایی هستند که می‌توانند منقبض شوند و موجب حرکت استخوان‌های دست شوند. غلاف‌ها ساختارهای استوانه‌ای هستند که بخشی از انگشت را احاطه کرده‌اند. تاندون‌ها عضلات بازو یا دست را به استخوان متصل می‌کنند تا حرکت ایجاد کنند. علاوه بر این، شریان‌ها، رگ‌ها و اعصاب داخل دست، جریان خون و ایجاد احساس را در انگشتان فراهم می‌کنند.

متداول‌ترین آسیب‌ها به دست

یکی از آسیب‌های شایع، دررفتگی مفصل دست و آسیب به مفصل سرانگشت یا مفصل خارجی انگشت (پی‌آی‌پی) است.

بیشتر دررفتگی انگشتان دست به علت برگشتن انگشتان به عقب ایجاد می‌شود. در این دررفتگی‌ها معمولا استخوان نزدیک به سرانگشت‌ها به پشت استخوان نزدیک به مچ دست جابجا می‌شود و این دررفتگی‌ها را «دررفتگی خلفی» یا «پشتی» می‌نامند. در اثر دررفتگی، انگشت متورم و دردناک می‌شود. حرکت مفصل به شدت محدود می‌شود و هر گونه حرکت انگشتان، شدت درد را بیشتر می‌کند. ممکن است دررفتگی باز باشد؛ یعنی پوست را پاره کرده و استخوان از پوست بیرون بزند. در چنین مواقعی حتما باید رادیوگرافی انجام شود تا میزان آسیب به انگشت را نشان دهد. درمان دررفتگی‌ها در اغلب موارد جا انداختن است. پزشک متخصص با کشش انگشت و فشار موضعی به روی بند دررفته آن را جا می‌اندازد. اگر کشش بدون فشار موضعی باشد نه تنها جا نمی‌افتد، بلکه موجب می‌شود کپسول مفصلی بین استخوان‌ها آسیب ببیند که در این حالت راهی جز جراحی وجود ندارد. برای حفظ زیبایی دست، باید به طور مرتب به آن رسیدگی کنیم. با توجه به تست‌های عصبی، دست عضو بسیار حساسی است و برای مراقبت باید چند نکته را رعایت کرد.

مرطوب کردن

پوست دست اغلب خشک می‌شود بنابراین باید دست‌ها را با کرم متناسب با نوع پوست خود مرطوب کنید. این کار بعد از شستشوی دست یا بعد از استفاده از شوینده‌ها بسیار اهمیت دارد.

ماساژ

ماساژ دست‌ها موجب ایجاد آرامش، دفع تنش و فعال کردن جریان خون در انگشتان می‌شود. ماساژ دست به آرامی انجام می‌شود. برای ماساژ می‌توان از روغن یا یک کرم مرطوب‌کننده و آبرسان استفاده کرد.

ترک دست

این مشکل اغلب در زمستان مری انسان اتفاق می‌افتد و ظاهر دست را ناخوشایند می‌کند، جای ترک‌ها هم ممکن است دردناک باشد بنابراین برای مراقبت از دست‌ها باید از تماس طولانی با آب و سرما اجتناب کرد. استفاده از دستکش ظرفشویی یا دستکش کتان و همچنین محافظت از دست در برابر سرما توصیه می‌شود.

پاکسازی دست‌ها

دست عضو بسیار حساس و ظریفی است، پاکسازی آن موجب حذف سلول‌های مرده می‌شود و دست را درخشان می‌کند بنابراین برای پاکسازی باید از یک محصول مناسب و بسیار ملایم استفاده کرد. برای پاکسازی از حرکات چرخشی روی دست استفاده می‌شود.

مراقبت از ناخن‌ها

برای زیبایی ناخن‌ها، ابتدا پوست‌های اضافی اطراف ناخن را جدا کرده و به کمک یک سوهان ناخن‌ها را گرد کنید. سطح ناخن‌ها را می‌شود با برق ناخن جلا داد تا صاف و درخشان شود.

شایع‌ترین آسیب‌های دست و مچ و آسیب‌های حاد دست عبارتند از: کبودی، آسیب به رباط‌ها، آسیب‌دیدگی تاندون‌ها، آسیب به مفاصل، کشیدگی عضلات، شکستگی استخوان دست یا مچ، دررفتگی و کوبیدگی استخوان دست

علائم شکستگی: احساس درد شدید که هنگام گرفتن و فشردن یا حرکت دادن دست ممکن است بدتر شود. تورم، التهاب، کبودی، تغییر شکل آن مانند انگشت کج، گرفتگی یا ناتوانی در حرکت انگشتان و بی‌حسی در دست یا انگشتان

آسیب به انگشتان دست یا مچ معمولا در موارد زیر اتفاق می‌افتد: فعالیت‌های ورزشی یا تفریحی، در محیط کار، فعالیت در خانه، استفاده از ماشین‌آلاتی مانند ماشین چمن‌زن، برف‌روب یا ابزارهای دستی و سقوط ناگهانی روی دست. خطر آسیب به انگشتان دست یا مچ در ورزش‌هایی مانند کشتی، فوتبال، دوچرخه‌سواری، اسکیت، اسکی، اسنوبورد و اسکیت بورد بیشتر است. ورزش‌هایی که به تحمل وزن روی دست و بازوها نیاز دارند، مانند ژیمناستیک خطر آسیب‌دیدگی را افزایش می‌دهند. ورزش‌هایی که از ابزارهایی مانند میله‌های اسکی، چوب‌هاکی یا لاکراس و راکت استفاده می‌کنند نیز احتمال آسیب‌دیدگی را افزایش می‌دهند.

علائم رگ به رگ شدن دست چیست؟

درد فوری دست یا مچ پس از ضربه مستقیم یا پیچ‌خوردگی و درد و گرفتگی شدید همراه حرکت در دست یا مچ

آسیب بافت نرم دست چه مدت طول می‌کشد تا بهبود یابد؟

اگر از ناحیه مچ دست دچار آسیب‌دیدگی (رگ به رگ شدن) شده‌اید، به طور معمول ۶ هفته طول می‌کشد تا بهبود یابد.

آسیب‌دیدگی تاندون: دومین آسیب‌دیدگی شایع دست، آسیب به تاندون‌هاست که معمولا در اثر آسیب جدی ایجاد می‌شود و در صورت عدم ترمیم باعث از دست رفتن عملکرد اصلی دست می‌شود. تاندون‌های پشت دست «منبسط‌کننده» نام دارند و آنهایی که انگشتان را خم می‌کنند تاندون‌های «خم‌کننده» نامیده می‌شوند. هر دو تاندون طناب‌های صاف و محکمی هستند که عضلات بازو را به استخوان‌های انگشتان متصل می‌کنند و انگشتان را صاف نگه می‌دارند.

تغییر شکل انگشت: وضعیتی را توصیف می‌کند که در آن به علت پارگی تاندون، مفصل میانی خم شده و مفصل انتهایی به عقب کشیده می‌شود. علت معمول آن آسیب به انگشتان است اما تغییر شکل آن نیز ممکن است به دلیل آرتروز باشد. برای بررسی محل دقیق مفصل، باید از اشعه ایکس استفاده شود. گاهی هم ممکن است اسکن اولتراسوند لازم باشد. اگر آسیب به تاندون ناشی از بریدگی باشد، می‌توان آن را ترمیم کرد. برای نگه داشتن انگشت در حالت مستقیم، از آتل استفاده می‌شود.

ناهنجاری‌های دست: این درمان تاول سوختگی با آب جوش ناهنجاری‌ها به اشکال مختلف هستند و برخی مادرزادی‌اند، مانند عدم تناسب انگشتان باهم، فقدان یک استخوان، چسبیدگی انگشتان، وجود استخوان زائد، رشد کمتر ازحد طبیعی انگشتان، رشد بیش از حد انگشتان، نشانگان حلقه انقباضی مادرزادی.

احساس درد و سوزش در انگشت شست و انگشت اشاره منجر به آسیب به نشانگان کانال کارپ مچ است که با تورم در مچ دست همراه است. بیشتر در مکانیک‌ها و افرادی که با رایانه کار می‌کنند یا نوازندگان اتفاق می‌افتد.

زخم‌های روی دست: زخم‌هایی که زمان زیادی طول می‌کشد تا بهبود یابند، نشانه‌ای از وجود بیماری مانند دیابت یا بیشتر به دلیل قندخون بالاست.

تغییر رنگ انگشتان: این مشکل ناشی از چند دلیل مانند تغییر ناگهانی دمای بدن، استرس و اضطراب یا مشکلات عروقی است و اگر همراه با خارش، درد، سوزن شدن یا بی‌حسی باشد، باید با پزشک متخصص مشورت کنید.

عرق کردن بیش از حد دست: اتفاقی معمولی است که ممکن است به دلیل هیپریدروزی کف دست باشد.

ناخن ضعیف و شکننده: علت آن می‌تواند ارتباط نادرست و غیرطبیعی با مواد شیمیایی مضر، تیروئید و مراقبت‌های نادرست از دست باشد.

سرد شدن دست‌ها و بیماری عصبی: دلیل این مشکل عدم گردش خون درست در بدن یا مشکلاتی در سیستم عصبی است.

لرزش انگشتان دست‌: ممکن است به دلیل حمل بار سنگین اتفاق بیفتد که با کمی استراحت بهبود می‌یابد و اگر بهبود نیافت، به دلیل کمبود ویتامین‌های

B1،B6،B12 وE است.

تورم دست: ممکن است به دلیل خوردن بیش از حد نمک و گرمای هوا باشد و در این موارد تورم به زودی از بین می‌رود.

تغییر رنگ ناخن‌ها: می‌تواند به دلیل سطح پایین هموگلوبین یا کم‌خونی باشد که با احساسات ناخوشایند و سوزش‌های دردناک همراه است و پس از درمان کاملا رفع خواهد شد.

چه کاری برای کبودی دست می‌توانم انجام دهم؟

در صورت امکان به ناحیه کبودی استراحت دهید. کمپرس یخ داخل پارچه را 10 تا 20 دقیقه روی آن ناحیه بگذارید. در صورت لزوم هر روز یا چند بار در روز تکرار کنید. در صورت تورم، ناحیه کبودی را با یک باند ببندید اما خیلی محکم نپیچید و ناحیه آسیب‌دیده را بالا نگه دارید.

چه مدت برای بهبود شکستگی لازم است؟

دوره بهبود شکستگی با توجه به شدت آسیب و در هر فرد متفاوت است. با درمان به موقع، شکستگی انگشتان طی چند هفته تا ۲ ماه طول می‌کشد، اگرچه برای بهبود کامل ممکن است به چند ماه نیاز باشد. در صورت احتمال شکستگی و در مواقع تشدید درد و آسیب به تاندون باید از اشعه ایکس استفاده شود. اگر از سلامت تاندون مطمئن نیستید، بعد 3-2 روز دوباره عکس بگیرید. به دلیل شکستگی چند استخوان، آسیب به تاندون یا آسیب عصبی، مراجعه به جراح ضروری است.

ممکن است دست قبل از عمل در آتل قرار گیرد. پس از معاینه دست، پزشک ممکن است برای محافظت، دست را در آتل قرار دهد. تاندون‌ها التیام نمی‌یابند، مگر اینکه انتهای آن لمس شود تا اطمینان حاصل شود که پارگی کامل اتفاق نیفتاده است. در بسیاری موارد، بریدگی یا پارگی تاندون باید توسط پزشک جراح ترمیم شود.

شکستگی دست تا چه مدت دردناک است؟

ممکن است 1 یا 2 هفته درد و تورم داشته باشد. برای کاهش درد کمپرس یخ را روی ناحیه آسیب‌دیده بگذارید. برای جلوگیری از صدمه به پوست، آن را در پارچه‌ای تمیز بپیچید.

حساس‌ترین استخوانی عفونت بعد از ماموپلاستی که ممکن است بشکند: درمان‌های مختلف از گچ گرفتن تا جراحی ممکن است نیاز باشد. متاسفانه، استخوان مچ دست (اسکافوئید) از سخت‌ترین استخوان‌هاست که در طولانی‌‌مدت بهبود می‌یابد.

چه زمانی از باند استفاده کنیم؟ آیا باید دست رگ به رگ شده را ببندیم؟ باند می‌تواند به حفظ فشار در اطراف ناحیه رگ به رگ شده کمک کند. با جلوگیری از تجمع مایعات در محل پیچ‌خوردگی، تورم را به حداقل می‌رساند و به بهبود دست کمک می‌کند. پزشک ممکن است یک وسیله ویژه مانند آتل را برای بی‌حرکتی دست به شما توصیه کند.

در چه مواقعی باید برای درمان اقدام کرد؟

خونریزی شدید، بی‌حسی، نداشتن حرکت یا توان، درد شدید، تغییرشکل یا قطع عضو و هر یک از علائم عفونت، مانند حساسیت به لمس، داغ شدن موضعی، قرمزی، تورم، عفونت یا تب.

دست می‌تواند سرنخ‌های مهمی از وضعیت سلامت کلی به ما ارائه کند.

سیانوز‌

سیانوز یا کبودی شامل کمبود اکسیژن در خون است و رنگ آبی ناخن‌ها از نشانه‌های شایع این بیماری است. سیانوز صرفا یک بیماری نیست اما می‌تواند نشانه برخی مشکلات، مانند آسم، سینه پهلو یا بیماری قلبی باشد.

کم‌کاری تیروئید

انگشتان متورم و درد مفصل انگشتان می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات مرتبط با تیروئید باشد. کانال کارپ هم می‌تواند موجب این نشانه‌ها شود. اگر تورم انگشتان و درد مفاصل دست برای مدتی طولانی باقی بماند، با پزشک برای معاینه دقیق و انجام آزمایش تیروئید مشورت کنید.

آرتریت

بیمارانی که انگشت حلقه آنها بلندتر از انگشت اشاره است، ممکن است در معرض خطر بیشتر ابتلا به استئوآرتریت یا آرتروز باشند. احتمال ابتلای زنان به آرتریت ۳برابر بیشتر است.

بیماری کلیوی

ناخن دست اطلاعات زیادی از سلامت کلیه‌ها به ما می‌دهد. شیاردار شدن ناخن‌ها؛ چه در امتداد ناخن و چه به شکل قاشقی باشد می‌تواند به بروز مشکل اشاره کند. اگر شیارها در امتداد ناخن هستند، می‌تواند به بیماری کلیه هم مربوط باشد. اگر ناخن‌ها مقعر شده باشد، می‌تواند به کمبود آهن اشاره کند که معمولا با بیماری کلیوی همراه است. رگه‌ها یا نقطه‌های سفید یا ناخن‌هایی که نیمه پایینی آن سفید رنگ است می‌تواند به مشکلات کلیوی مربوط باشد. اگر با تغییراتی چشمگیر در ناخن‌های خود مواجه شده‌اید مراجعه به پزشک برای معاینه دقیق بهترین اقدام است.

بیماری کبدی

اگر به طور مزمن با قرمزی و التهاب کف دست مواجه هستید، ممکن است نشانه‌ای از بیماری کبدی باشد. البته نباید نگران شوید زیرا قرمزی کف دست‌ها می‌تواند نشانه التهاب پوستی کف دست باشد که یا ارثی بوده یا به واسطه دلیلی نه چندان جدی است.

بیماری پارکینسون

لرزش دست می‌تواند نشانه‌ای دیگر از ابتلا به بیماری پارکینسون باشد، به ویژه اینکه این لرزش متوقف نمی‌شود. اگر با نگه داشتن دست لرزش آن متوقف نشود، دلیل آن احتمالا بیماری پارکینسون نیست. در صورت مواجهه با این نشانه مراجعه به پزشک برای بررسی دقیق اهیمت دارد.

سلامت قلب

ضعف در توانایی دست ممکن است نشانگر اولیه خطر حمله قلبی یا سکته مغزی باشد. ضخیم شدن سر انگشتان یا چماقی شدن آن می‌تواند به بیماری‌های قلبی، ریوی یا برخی مشکلات دیگر مربوط باشد. اگر با افزایش ضخامت سرانگشتان خود مواجه هستید، به نظر می‌رسد ناخن‌ها به خوبی به انگشتان متصل نیستند یا ناخن‌ها به سمت پایین انحنا پیدا کرده‌اند، پس باید به پزشک مراجعه کنید.

کدام آسیب به زمان طولانی‌تری برای بهبود نیاز دارد؟

شکستگی استخوان و آسیب‌های عضلانی جزیی معمولا خیلی سریع‌تر از هفته‌ها و گاهی تا ماه‌ها بهبود می‌یابد. بهبود تاندون یا رباط بیشتر از ماه‌ها و تا یک سال طول می‌کشد.

کشیدگی تاندون

از آنجا که عضلات دست مستعد کشیدگی و تحریک مزمن هستند، کشیدگی تاندون‌ها و حتی پارگی عضلات یک یا چند عضله را درگیر می‌کند که به دلیل بلندکردن ناگهانی اجسام سنگین، انجام برخی حرکات در طول ورزش یا انجام وظایف کاری می‌تواند فشار بیش از حدی را به عضلات دست و سرشانه وارد کند. آسیب‌دیدگی می‌تواند به شکل پارگی کامل یا جزیی فیبر عضله و تاندون‌های متصل به عضله رخ دهد و همچنین به رگ‌های خونی کوچک آسیب برساند و موجب خونریزی داخلی، کبودی و درد ناشی از تحریک انتهای عصب شود.

درد عصبی

افراد به شیوه‌های مختلف دردهای عصبی را احساس می‌کنند؛ برخی این دردها را به صورت درد تیرکشنده و شدید دست تجربه می‌کنند و برخی دیگر دچار علائمی مانند سوزن سوزن شدن مزمن، مور مور شدن یا سوزش‌ می‌شوند. متاسفانه تحمل دردهای عصبی غیر قابل کنترل و بسیار دشوار است اما با روش‌های درمانی متفاوت می‌توان آن‌ را کنترل کرد. آسیب‌های عصبی ممکن است باعث شود فرد حس لامسه خود را از دست بدهد یا نوک انگشتانش بی‌حس شود. در این صورت انجامکارهای روزمره با دست مانند تایپ کردن، بستن بند کفش و بافندگی بسیار دشوار خواهد شد.

شکستن انگشتان

موقع شکستن انگشتان دست، مفصل انگشت تا آخرین حد باز می‌شود. در حقیقت وقتی مفصل خود را به اصطلاح می‌شکنید، باعث کشیدگی کپسول مفصل می‌شوید و در نتیجه گازهای محلول از این مایع جدا شده و سریعً خارج می‌شوند و حباب‌هایی را ایجاد می‌کنند. تولید این حباب‌ها موجب صدا می‌شود. برای صدا کردن مجدد همان مفصل، باید صبر کنید تا گاز خارج شده دوباره به مایع مفصلی برگردد. دانشمندان معتقدند مایع شفافی در مفاصل بدن وجود دارد که مانند یک روغن عمل کرده و باعث لغزش مفاصل روی هم می‌شود. این مایع لغزنده داخل یک پوشش یا کپسول قرار دارد و حاوی گازهای اکسیژن، نیتروژن و دی‌اکسیدکربن است. شکستن مکرر انگشتان، باعث آسیب بافت نرم مفصل و همچنین باعث کاهش توان انگشتان در نگه داشتن اشیا و موجب ورم دست می‌شود.

باید به چه پزشکی مراجعه کرد؟

اولین قدم مراجعه به جراح ارتوپدی دست است که می‌تواند دست، مچ و انگشتان را معاینه کند و بهترین روش درمانی را تشخیص دهد. شایع‌ترین دلایل آسیب‌دیدگی دست، آرتروز و نشانگانکانال کارپ است. رایانه عملا در حال تبدیل شدن به یکی از ملزومات زندگی مدرن است اما مشکلات سیستم اسکلتی در افرادی که به شیوه درستی از رایانه استفاده نمی‌کنند به صورت درد در بازوها و مچ، بی‌حسی ساعد و دست، التهابات مزمن، ناتوانی و لرزش، گزگز دست و مشکلات عضلانی و مفصلی و نیز بسیاری دیگر از مشکلات بروز می‌کند. شایع‌ترین اختلالی که ممکن است در ارتباط با مچ دست پیش آید، نشانگان کانال کارپ است، به طوری که عصب دست در زیر کانال کارپ گیر می‌کند و باعث خواب‌رفتگی، بی‌حسی و احساس درد در انگشتان می‌شود. از نخستین نشانه‌های فشار بیش از حد به تاندون‌ها و عصب‌ها، حرکت‌های نادرست کار با ماوس است بنابراین تمرینات چرخشی مچ دست و حرکت دادن دست و بازوها و استراحت‌های کوتاه حین کار می‌تواند به رفع خستگی و تشنج در عضلات دست کمک کند و بهتر است اندازه ماوس متناسب با اندازه دست کاربر باشد. سطوح سرد محل قرارگیری دست روی پد ماوس نیز زمینه را برای التهابات مساعد می‌کند. به گفته متخصصان، در صورت بروز درد یا هر کدام از اختلالات، باید به متخصص اعصاب مراجعه کنید.

منبع