پرش سه گام چیست و چه قوانینی دارد؟

دکتر زخم| سرویس ورزش - پرش سه گام، که بعضی اوقات تحت عنوان “خیز، گام و پرش” یا “خیز، جست و پرش” به آن اشاره می‌کنند، مانند پرش طول، یک ورزش دو و میدانی است. هر دو ورزش در گروه ورزشی “پرش‌های افقی” قرار می‌گیرند. بازیکن در این ورزش طول مسیر را دویده، خیز بر می‌دارد و سپس به داخل چاله شنی (محل فرود ورزشکار که با ماسه نرم و خاک اره پر شده و در هنگام پرش مرطوب می‌گردد) پرش می‌کند. بازی‌های المپیکی باستان، پرش سه گام را ارتقا داد و از زمان شروع بازی‌ها در سال ۱۸۹۶ به عنوان یک رویداد ورزشی در المپیک مدرن حضور دارد.

طبق قوانین اتحادیه بین المللی فدراسیون‌های ورزشی (IAAF)، “ورزشکار باید طوری خیز بر دارد که در هنگام فرود اولین بار همان پایی که با آن پرش را انجام داده، با زمین برخورد داشته باشد؛ در گام نیز باید بر روی پای مخالف انجام پرش، فرود آید".


مردان و زنان رکورد دار کنونی جهان عبارتند از: جاناتان بی براوون ادواردز از بریتانیای کبیر با پرش ۱۸/۲۹ متر، و اینسا کراوتز از اکراین با پرش ۱۵/۵۰ متر. هر دو رکورد در جریان مسابقات جهانی سال ۱۹۹۵ در گوتنبرگ ثبت شده اند.

منابع تاریخی بازی‌های المپیکی باستانی در مواردی به پرش‌های ۱۵ متر یا بیشتر هم اشاره کرده اند. همین امر تاریخ شناسان ورزشی را به این نتیجه رسانده است که این‌ها باید زنجیره‌ای از پرش‌ها بوده باشند که پایه‌های پرش سه گام را به وجود آورده اند. به هر حال، هیچ مدرکی مبنی بر اینکه پرش سه گام در میان بازی‌های المپیکی باستانی حضور داشته، وجود ندارد. همچنین احتمالاً فاصله‌های شگفت انگیز ثبت شده ناشی از تلاش برای ثبت دقیق نتایج نبوده اند، بلکه به دلیل مجوز‌های هنری نویسندگان اشعار پیروزی شاهد چنین آماری هستیم.

هرچند در زمان برگزاری المپیک‌های مدرن در آتن، پرش سه گام شامل دو خیز بر روی همان پا و سپس انجام پرش بود، اما این ورزش بخشی از مراسم افتتاحیه المپیک‌های مدرن را تشکیل می‌داد. در واقع، نخستین قهرمان المپیک مدرن، جیمز کونولی، یک ورزشکار پرش سه گام بود. المپیک‌های ابتدایی نیز شامل پرش سه گام ایستاده بود، اگرچه برگزاری این مسابقه از برنامه مسابقات المپیک حذف شده و امروزه به ندرت شاهد برگزاری آن هستیم. در سال ۱۹۹۶، پرش سه گام زنان نیز در برنامه‌های المپیک آتلانتا گنجانده شد.

در اساطیر ایرلندی، پرش سه گام (the Geal-ruith) یکی از رویداد‌های ورزشی بازی‌های تایلتنان ایرلند باستان بود که در حدود سال ژل ایکس ۱۸۲۹ قبل از میلاد برگزار می‌شد.

۱. دورخیز

۲. خیز برداشتن

در این مرحله، ورزشکار با یکی از پاهایش، که معمولاً پای راست است، از روی تخته پرش می‌کند. هدف از مرحله اول عبارت است از برداشتن خیز و تمرکز تمام نیروی حرکتی رو به جلو. نمایندگی b braun مرحله فرود خیز مرحله بسیار حساسی است، چون شامل عمل به عقب آمدن نیرومند پای راست است و ورزشکار باید اول پای راست را که با آن پرش کرده، روی زمین بگذارد.

نشانه شروع مرحله گام برداشتن، فرود خیز است. در این مرحله ورزشکار از نیروی حرکتی عقب گرد پای راست برای انجام فوری پرش نیرومند رو به جلو استفاده می‌کند، پای چپ با نیروی پرتاب لگن خم شده ورزشکار، به پرش کمک می‌کند. این امر با عقب نشینی پای راست، که روی زانو خم شده است و پای چپ، که اکنون خمیدگی را به لگن و زانو انتقال می‌دهد، ورزشکار را به سوی موقعیت میانه هوای مرحله گام برداشتن هدایت می‌کند. پس ورزشکار تا قبل از دراز کردن لگن پای چپ پیشین و شروع فوری یک حرکت به عقب نیرومند کلیت پای چپ و فرود دوباره روی مسیر با یک حرکت چنگ زنی نیرومند، این موقعیت را در حد امکان حفظ می‌کند. پای پرش باید با حرکت دادن ران پا، در حالت موازی با زمین، کاملاٌ کشیده شود. پای پرش به صورت کشیده در پشت بدن با پاشنه بلند شده باقی می‌ماند. پای حرکت، با زانوی خم شده کشیده می‌شود (که یک بازوی دراز را شکل می‌دهد) و با شتاب پایین آورده می‌شود تا ورزشکار به سرعت وارد مرحله پرش شود.

۴. مرحله پرش

فرود گام به شروع مرحله نهایی (پرش) شکل می‌دهد. در این مرحله ورزشکار از فشار عقبی حاصل از پای چپ برای بلند شدن مجدد استفاده می‌کند. هرچند اغلب ورزشکاران تا این زمان سرعت زیادی را برای اداره یک پرش پرقدرت اسپری linovera از دست داده اند و غالباً از تکنیک‌های موجود استفاده می‌کنند، اما مرحله پرش شباهت بسیاری با پرش طول دارد.

ورزشکار باید در هنگام فرود در چاله پر از شن سعی کند تا در فرود از نشستن به عقب یا قرار دادن هر یک از دست‌ها در پشت پا، خودداری کند. معمولاً چاله شنی درمسابقات جهانی مردان از فاصله ۱۳ متری تخته پرش و در مسابقات جهانی زنان و مسابقات باشگاهی مردان از فاصله ۱۱ متری تخته پرش شروع می‌شود. هر یک از مراحل پرش سه گام باید به نوبت بلندتر شوند و باید نظم خاصی در هر ۳ فرود ورزشکار وجود داشته باشد.

“خطا"، که به آن “خدشه” یا “پرش اشتباه” هم گفته می‌شود، در حالت‌های روبرو اتفاق می‌افتد:
۱) وقتی که ورزشکار روی علامت پرش قدم می‌گذارد،
۲) به کلی چاله شنی را از دست می‌دهد،
۳) در طول مراحل پرش از زنجیره صحیح گام برداری استفاده نمی‌کند، یا
۴) پرش خود را در زمان قانونی آن (که معمولاً حدود ۹۰ ثانیه است) انجام نمی‌دهد. وقتی که ورزشکار دچار خدشه می‌شود، هیئت نشسته پرچم قرمز خود را بالا برده و ورزشکار، که در ابتدای مسیر یا نزدیک آن قرار دارد، برای پرش آماده می‌شود.

نباید در هنگام پرش، تماس یا برخورد “پای خوابیده” ورزشکار با زمین را خطا در نظر گرفت. قانون “پای خوابیده"، که به نام “خطای خدشه” هم معروف بود، در نیمه دوم دهه هشتاد میلادی لغو شد. اتحادیه بین المللی فدراسیون‌های ورزشی به دنبال اعتراضات المپیک تابستانی مسکو در سال ۱۹۸۰، وقتی مسئولین میدانی روس در مسابقات پرش سه گام مردان، ۸ پرش از مجموع ۱۲ پرش دو تن از قهرمانان پیشرو این رشته چشم درد ورزشی (ورزشکاران برزیل و استرالیا) را خطا اعلام کردند و به این صورت به کسب مقام‌های اول و دوم مسابقات توسط ورزشکاران روسی کمک کردند، این قانون را فسخ کرد.