درباره سرطان ریه
سرطان ریه، عامل اصلی مرگ‌ومیر در اثر سرطان در جهان است و سالانه ۱.۸ میلیون نفر به آن مبتلا می‌شوند.
سرطان ریه در آمریکا، کشنده‌ترین سرطان در زنان است و از سرطان سینه که در سال ۱۹۸۷ بیشترین مرگ‌ومیر را داشت، در حال پیشی گرفتن است. همچنین کشنده‌ترین سرطان در مردان است، و از مجموع سرطان پروستات، پانکراس و کولون، مرگ‌ومیر بیشتری دارد.
به‌طورکلی، ۲۷ درصد از مرگ‌ومیر ناشی از سرطان در آمریکا به دلیل سرطان ریه است.
پیش از آنکه این ارقام را فقط به سیگار کشیدن ارتباط دهید، باید اشاره کنیم که امروزه حتی اگر سیگار کشیدن ممنوع می‌شد، باز هم سرطان ریه وجود داشت. سرطان ریه در افراد غیر سیگاری ششمین عامل مرگ در آمریکا است.
در حقیقت، تمرکز بر ترک سیگار به‌عنوان راهی برای درمان سرطان ریه، پژوهش بر روی عوامل دیگر را به‌نوعی تحت‌الشعاع قرار داده است.
همچنین بخوانید: علائم سرطان ریه چیست؟
سرطان ریه چیست؟
منشأ سرطان ریه در بافت ریه‌ها و سلول‌های پوششی مجاری تنفسی (نایژه‌ها) است. این سلول‌ها در زیر میکروسکوپ ظاهری مشابه با سلول‌های سرطانی ریه دارند، اما تغییراتی که در فرآیند سرطانی شدن رخ می‌دهد را ندارند.
اگر سرطان ریه به سایر مناطق بدن گسترش پیدا کند، سلول‌ها همچنان سلول‌های سرطان ریه هستند. به‌عنوان مثال، اگر سرطان ریه به مغز برسد، سلول‌های گرفته شده از متاستاز (رشد) در مغز، در زیر میکروسکوپ به‌عنوان سلول‌های سرطانی ریه تشخیص داده می‌شوند. در مقابل، برخی تومورها در بخش‌های دیگر بدن رشد کرده و به ریه‌ها گسترش پیدا می‌کنند (متاستاز می‌دهند).
این حالت تحت عنوان سرطان متاستاتیک به ریه‌ها شناخته می‌شود، نه سرطان ریه. یک مثال آن می‌تواند سرطان سینه‌ای باشد که به ریه‌ها گسترش پیدا می‌کند. این سرطان، سرطان ریه نامیده نمی‌شود، بلکه “سرطان سینه‌ی متاستاتیک به ریه‌ها” نامیده می‌شود.
آناتومی سرطان ریه
سرطان ریه ممکن است در هر جایی از ریه‌ها رخ دهد. ریه‌ی سمت راست از سه لوب و ریه‌ی سمت چپ از دو لوب تشکیل شده است.
وقتی هوا را تنفس می‌کنیم، از طریق بینی و دهان وارد می‌شود، از طریق نای (لوله‌ی هوا یا trachea) پایین رفته و سپس به نایژه‌ها می‌رسد. سپس از طریق یک نایژه به ریه‌ی راست یا چپ منتقل می‌شود. هنگامی‌که هوا به نایژه‌ها رسید، از طریق نایژک‌های بسیار کوچک‌تری وارد آلوئول ها می‌شود؛ کیسه‌های هوایی بسیار ریز در سراسر ریه‌ها که مبادله‌ی کربن دی‌اکسید و اکسیژن از طریق آن‌ها صورت می‌گیرد.
مویرگ‌ها (کوچک‌ترین عروق خونی) آلوئول ها را احاطه کرده‌اند، و اکسیژن را به بقیه‌ی نقاط بدن حمل می‌کنند. سرطان ممکن است در هر کجای دستگاه تنفسی، از نایژه‌های بزرگ گرفته تا آلوئول ها، رخ دهد.
سرطان ریه در کجا شایع‌تر است؟
متأسفانه، سرطان ریه در سرتاسر دنیا شایع است. به‌طورکلی، کشورهایی که دارای بیشترین سرطان ریه در دنیا هستند عبارت‌اند از: مجارستان، صربستان و کره. اگرچه در مورد سرطان ریه در زنان، بیشترین تعداد آن در دانمارک، سپس در کانادا و بعد در آمریکا رخ می‌دهد.
چه کسانی به سرطان ریه مبتلا می‌شوند؟
متوسط سن ابتلا به سرطان ریه ۷۰ سال است، و ۸۰ درصد از افرادی که دچار سرطان ریه می‌شوند سیگاری بوده‌اند، اما:
- سرطان ریه در زنان رخ می‌دهد. در حقیقت احتمال مرگ‌ومیر زنان در اثر سرطان ریه بیشتر از سرطان سینه است، و بروز سرطان ریه در زنان تقریباً با آمار آن در مردان برابر شده است. در سال ۲۰۱۶ تخمین زده می‌شود که ۸۵۹۲۰ مرد و ۷۲۱۶۰ زن در اثر سرطان ریه خواهند مُرد. برای مقایسه، ۴۰۴۵۰ زن در اثر سرطان ریه خواهند مُرد.
- سرطان ریه در افراد غیر سیگاری رخ می‌دهد. درحالی‌که سرطان پماد زخم ریه در مردانی که سیگاری بوده‌اند در حال کاهش است، در افراد غیر سیگاری در حال افزایش است. تخمین زده می‌شود که ۲۰ درصد از زنانی که در آمریکا دچار سرطان ریه شده‌اند هرگز سیگار نکشیده‌اند و این تعداد در جهان به ۵۰ درصد افزایش می‌یابد.
- سرطان ریه در جوانان رخ می‌دهد. تخمین زده می‌شود که ۱۳.۴ درصد از سرطان‌های ریه در افراد بالغ زیر ۴۰ سال رخ می‌دهد. با اینکه این رقم ممکن است کم به نظر برسد، وقتی با وقوع کلی سرطان ریه مقایسه می‌شود، رقم کمی نیست. با یک حساب ساده، امسال حدود ۲۱۰۰۰ جوان بالغ در اثر سرطان ریه از دنیا خواهند رفت (باز هم در مقایسه با ۴۰۴۵۰ مرگ در اثر سرطان سینه در زنان با تمامی سنین). علاوه بر این، احتمال اینکه زنان در سنین جوانی به سرطان ریه مبتلا شوند بیشتر از مردان است، و سرطان ریه در جوانان در حال افزایش است.
انواع سرطان ریه
دو نوع اصلی سرطان ریه وجود دارد:
- سرطان ریه‌ی سلول غیر کوچک، رایج‌ترین نوع آن بوده و ۸۰ تا ۸۵ درصد از سرطان‌ها را تشکیل می‌دهد. این نوع از سرطان ریه بیشتر در افراد غیر سیگاری، زنان و جوانان شایع است.
- سرطان ریه‌ی سلول کوچک، که حدود ۱۵ درصد از سرطان‌های ریه را تشکیل می‌دهد. این نوع سرطان‌های ریه به تهاجمی شدن گرایش دارند، و ممکن است تا زمانی که گسترش پیدا نکرده‌اند (به‌خصوص به مغز) تشخیص داده نشوند. آن‌ها معمولاً پاسخ نسبتاً خوبی به شیمی‌درمانی دارند، اما پیش‌آگهی آن‌ها ضعیف است.
سرطان ریه‌ی سلول غیر کوچک، خود به سه نوع زیر تقسیم می‌شود:
- آدنوکارسینومای ریه. آدنوکارسینومای ریه نیمی از سرطان‌های ریه‌ی سلول غیر کوچک را تشکیل می‌دهد و در حال حاضر شایع‌ترین نوع سرطان ریه است. همچنین رایج‌ترین نوع سرطان ریه در زنان، جوانان و افراد غیر سیگاری است.
- کارسینومای سلول‌های سنگفرشی ریه. سرطان سلول‌های سنگفرشی ریه قبلاً رایج‌ترین نوع سرطان ریه بود، اما بروز آن در سال‌های اخیر کاهش یافته است. بخشی از علت آن، اضافه کردن فیلترهایی به سیگارهای تولید شده در این دوره است. سرطان سلول‌های سنگفرشی بیشتر در نزدیکی مجاری هوایی بزرگ رخ می‌دهد؛ اولین محل مواجهه با دود سیگار. بر خلاف آن، آدنوکارسینوماهای ریه معمولاً در اعماق ریه‌ها یافت می‌شوند، جایی که دود سیگار فیلتردار در آن قسمت می‌نشیند.
- سرطان ریه‌ی سلول بزرگ. کارسینومای سلول بزرگ ریه‌ها بیشتر در مناطق خارجی ریه رشد می‌کند. این سرطان‌ها معمولاً تومورهای با رشد سریع هستند که به‌سرعت گسترش پیدا می‌کنند.
انواع دیگر سرطان ریه که شیوع کمتری دارند شامل تومورهای کارسینوئید و تومورهای نورواندوکرین (neuroendocrine یا عصبی-ترشحی) است.
همچنین بخوانید: چند مورد از علائم انواع سرطان که نباید نادیده گرفت
علائم و نشانه‌های سرطان ریه
آگاهی داشتن از علائم و نشانه‌های اولیه‌ی سرطان ریه به دو دلیل برای تمام افراد ضروری است:
- هیچ‌گونه تست غربالگری برای تمام افراد وجود ندارد، پس تنها راهی که بیشتر افراد باید از طریق آن در مراحل اولیه متوجه سرطان شوند -زمانی که اکثراً قابل درمان هستند- دانستن علائم است. پژوهش‌های اخیر به ما می‌گویند که اکثر مردم آمریکا با این علائم آشنا نیستند.
- چون سرطان ریه شایع است. همان‌گونه که پیش‌ازاین اشاره شد، سرطان ریه هم در زنان و هم مردان و هم تمام افرادی که ریه‌های آن‌ها در معرض خطر قرار دارد، عامل اصلی مرگ‌ومیر است.
به‌طورکلی، رایج‌ترین علائم آن عبارت‌اند از:
- کمبود تنفس با انجام فعالیت
- سرفه‌های طولانی
- سرفه‌های خونی
- کاهش وزن غیرمنتظره
- درد سینه
نکته‌ی قابل‌توجه این است که انواع سرطان ریه وریدی در طول سال‌ها تغییر کرده است و این‌ها رایج‌ترین علائم آن‌ها بوده است.
در گذشته، سرطان‌های ریه مثل کارسینومای سلول سنگفرشی و سرطان ریه‌ی سلول کوچک از همه شایع‌تر بودند.
این سرطان‌ها بیشتر در نزدیکی مجاری بزرگ ریه‌ها رشد می‌کنند و موجب بروز علائم اولیه می‌شوند؛ معمولاً سرفه و بالا آوردن خون.
امروزه، آدنوکارسینومای ریه، توموری که بیشتر در نواحی خارجی ریه‌ها رشد می‌کند، از همه شایع‌تر است. این سرطان‌ها قبل از آنکه علائم را بروز دهند به مدت طولانی رشد می‌کنند، که این علائم می‌تواند شامل کاهش تنفس خفیف، کاهش وزن نامحسوس و به‌طورکلی احساس ناخوشی عمومی باشد.
تشخیص و تعیین مرحله
ترکیبی از مطالعات تصویری، ازجمله اسکن‌های CT، MRI و PET ممکن است برای تشخیص سرطان ریه مورد استفاده قرار گیرد. علاوه بر این، بیوپسی (نمونه‌برداری از بافت) ریه نیز معمولاً برای تعیین نوع سرطان ریه لازم است.
تعیین مرحله‌ی دقیق -تعیین اینکه سرطان ریه چقدر گسترده است- در طراحی یک برنامه‌ی درمانی اهمیت دارد.
سرطان ریه‌ی سلول غیر کوچک به ۵ مرحله تقسیم می‌شود: مرحله‌ی صفر تا چهار.
سرطان ریه‌ی سلول کوچک تنها به دو مرحله تقسیم می‌شود: مرحله‌ی محدود و مرحله‌ی گسترده.
همچنین بخوانید: تحقیق درباره سیگار کشیدن و انواع سرطان
عوامل سرطان ریه
بدون شک سیگار کشیدن یک عامل مهم سرطان ریه است، اما با توجه به آمار بالا، عوامل مهم دیگری نیز برای بروز سرطان ریه وجود دارد.
مواجهه با ماده‌ی رادیواکتیو رادون (Radon) در خانه، دومین عامل اصلی سرطان ریه و رایج‌ترین عامل در افراد غیر سیگاری است.
هر خانه‌ای در آمریکا (یا هرجای دیگر دنیا) به صورت بالقوه در معرض خطر قرار دارد و تنها راه برای اطمینان از آن، انجام آزمایش رادون است. رادون یک گاز بی‌بو و بی‌رنگ است که از تجزیه‌ی طبیعی اورانیوم موجود در خاک زیر خانه‌های ما ناشی می‌شود.
تخمین زده می‌شود که سالانه حدود ۲۷۰۰۰ مرگ در اثر سرطان ریه‌ی ناشی از رادون، فقط در آمریکا اتفاق می‌افتد و ۱۵ درصد از سرطان‌ها در کل دنیا به خاطر مواجهه با رادون است.
۷۰۰۰ مرگ دیگر در سال، به خاطر مواجهه‌ی غیرمستقیم با دود سیگار اتفاق می‌افتد. علائم احتمالی دیگر شامل مواجهه‌ی شغلی، آلودگی هوا، دود سوزاندن هیزم و پخت‌وپز با تهویه‌ی ضعیف است.
اخیراً مشخص شده است که ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) -ویروسی که موجب سرطان دهانه‌ی رحم می‌شود- با برخی سرطان‌های ریه ارتباط دارد، اگرچه به صورت قطعی به‌عنوان یک عامل ایجادکننده‌ی سرطان شناخته نمی‌شود.
سرطان ریه چگونه شروع می‌شود؟
سرطان ریه معمولاً چندین سال قبل از آنکه علائم آن بروز کند و تشخیص داده شود، آغاز می‌شود. سلول‌های ریه ممکن است بعد از بروز مجموعه‌ای از جهش‌ها، که موجب سرطانی شدن آن‌ها می‌شود، به سلول‌های سرطانی تبدیل شوند.
جهش‌های ژنتیکی -یا تغییر در DNA سلول‌ها- ممکن است به ارث برسند (به‌عنوان یک زمینه‌ی ارثی) یا به صورت اکتسابی (آسیب دیدن در نتیجه‌ی مواجهه با کارسینوژن ها یا مواد سرطان‌زای موجود در محیط) باشند.
این تجمع جهش‌ها، یکی از دلایل مربوط به این یافته‌ی رایج در مورد سرطان ریه است: بسیاری از افراد با وجود اینکه هرگز سیگار نکشیده‌اند به سرطان ریه مبتلا می‌شوند و برخی افراد در کل عمر خود سیگار می‌کشند و هرگز به سرطان ریه دچار نمی‌شوند.
هنگامی‌که توده‌ای از سلول‌های سرطانی به طریقی نامیرا می‌شوند؛ یعنی تقسیم و تکثیر سلول‌ها از کنترل خارج می‌شود، سرطان ریه آغاز می‌شود و تومور به وجود می‌آید. سلول‌های طبیعی ما با مجموعه‌ای از کنترل و موازنه‌ها تنظیم می‌شوند.
سرطان ریه چگونه رشد کرده و گسترش می‌یابد؟
همان‌گونه که اشاره شد یکی از تفاوت‌های بین تومورهای خوش خیم ریه و سرطان ریه، این است که سلول‌های سرطانی قابلیت جدا شدن و گسترش نمایندگی محصولات هارتمن به مناطق دیگر بدن را دارند. در حقیقت این گسترش عامل بیشتر مرگ‌ومیرهای ناشی از سرطان است.
یکی از تفاوت‌های میان سلول‌های سرطانی و سلول‌های طبیعی این است که سلول‌های سرطانی “چسبندگی” ندارند. سلول‌های طبیعی موادی تولید می‌کنند که باعث می‌شود در کنار هم باقی بمانند. بدون این چسبندگی، سلول‌های سرطانی ریه می‌توانند جابجا شوند و در نواحی دیگر بدن رشد کرده و به ساختارهای اطراف خود حمله کنند.
چهار راه اصلی برای گسترش سرطان ریه وجود دارد. سرطان می‌تواند به صورت موضعی به بافت‌ها “تهاجم” پیدا کند. بر خلاف تومورهای خوش خیم که ممکن است به بافت‌های مجاور فشار وارد کنند، سرطان‌ها در واقع به بافت‌های مجاور نفوذ می‌کنند. به این دلیل است که آن‌ها را “سرطان”، که از واژه‌ی خرچنگ گرفته شده است، می‌نامند.
سرطان می‌تواند زوائد خرچنگ مانندی را به بافت‌های اطراف بفرستد.
همچنین سلول‌های سرطانی ریه می‌توانند جدا شوند و از طریق جریان خون و یا سیستم لنفاوی به نواحی دورتر گسترش پیدا کنند.
در سال‌های اخیر، مشخص شده است که سرطان ریه ممکن است از طریق مجاری موجود در ریه‌ها نیز انتقال و گسترش پیدا کند.
آیا ممکن است سرطان ریه خود به خود از بین برود؟
اگرچه بسیار نادر است، اما در برخی موارد سرطان ریه از بین می‌رود. این پدیده، بهبود خودبه‌خودی سرطان نامیده می‌شود.
پژوهشگران در تلاش هستند تا یاد بگیرند سیستم ایمنی ما معمولاً چگونه برای حذف سلول‌های سرطانی عمل می‌کند و بر این اساس درمان‌هایی را طراحی کنند.
همچنین بخوانید: برای جلوگیری از سرطان چه کنیم؟
غربالگری سرطان ریه
تا چند سال پیش ما آزمایشی برای غربالگری سرطان ریه نداشتیم اما اوضاع فرق کرده است. باید توجه داشت که عکس‌برداری با پرتو ایکس از سینه برای غربالگری کافی نیست، چون امکان تشخیص به‌موقع سرطان‌های ریه در مراحل اولیه را ندارد.
غربالگری سرطان ریه با سی‌تی‌اسکن برای افراد زیر توصیه می‌شود:
- افراد بین ۵۵ تا ۸۰ سال.
- افرادی که حداقل ۳۰ پاکت-سال سیگار کشیده‌اند (یک پاکت-سال از ضرب تعداد پاکت‌های سیگار که به صورت روزانه استعمال می‌شوند در تعداد سال‌هایی که سیگار کشیده شده است به دست می‌آید).
- افرادی که در حال حاضر سیگاری هستند یا در ۱۵ سال گذشته ترک کرده‌اند.
برای افرادی که فاکتورهای خطر دیگری مثل سابقه‌ی خانوادگی سرطان ریه، سابقه‌ی COPD یا فاکتورهای خطر دیگر برای سرطان ریه را دارند، ممکن است نیاز به غربالگری نیز باشد.
تخمین زده می‌شود که اگر افراد واجد شرایط، این تست‌ها را انجام دهند، مرگ‌ومیر ناشی از سرطان ریه تا ۲۰ درصد کاهش می‌یابد.
سرطان ریه در کجا گسترش پیدا می‌کند؟
شایع‌ترین محل‌های متاستاز سرطان ریه شامل مغز، استخوان‌ها، کبد و غدد آدرنال است.
برخی از انواع سرطان ریه -مثلاً سرطان ریه‌ی سلول کوچک- غالباً بعد از گسترش سرطان تشخیص داده می‌شوند.
سرطان ریه از این نظر که می‌تواند به استخوان‌های دست و پا نیز گسترش پیدا کند، به‌نوعی منحصربه‌فرد است.
درمان‌های سرطان ریه
راه‌های درمانی سرطان ریه در سال‌های اخیر به میزان قابل‌توجهی پیشرفت داشته است.
این راه‌ها شامل موارد زیر است:
- جراحی. انواع مختلفی از جراحی برای سرطان ریه وجود دارد که بسته به اندازه و محل تومور می‌تواند انجام پذیرد.
- پرتودرمانی. پرتودرمانی می‌تواند به‌عنوان مکمل جراحی، برای کاهش درد یا انسداد مجاری هوای به خاطر سرطان، یا در دوزهای بالاتر برای یک ناحیه‌ی موضعی جهت درمان کامل سرطان انجام شود (پرتودرمانی استریوتاکتیک).
- شیمی‌درمانی. در پانسمان زخم بستر شیمی‌درمانی معمولاً از ترکیبی از داروها برای درمان سرطان ریه استفاده می‌شود.
- درمان‌های هدفمند. برای هر فرد مبتلا به سرطان ریه باید پروفایل مولکولی (آزمایش ژنتیکی) بر روی تومورها انجام شود. داروهای درمان هدفمند در حال حاضر برای افرادی که دارای تومورهای با جهش‌های ژنتیکی EGFR، بازآرایی ALK، و بازآرایی ROS1 هستند، موجود است. با پزشک متخصص خود تماس بگیرید تا فهرست به روز از جهش‌ها را در اختیارتان قرار دهد.
- ایمونوتراپی. در سال ۲۰۱۵، دو داروی ایمونوتراپی برای درمان سرطان ریه مورد تأیید قرار گرفت. در برخی موارد، این داروها حتی برای افرادی که در مراحل پیشرفته‌ی سرطان ریه قرار داشتند، موجب بهبودی طولانی‌مدت گردید.
یک نوع نسبتاً جدید مراقبت سرطان، مراقبت تسکینی نامیده می‌شود. مراقبت تسکینی، مراقبتی است که برای بررسی طیف کامل نیازهای بالینی افراد مبتلا به سرطان، ازجمله حمایت فیزیکی، احساسی و روحی روانی، طراحی شده است.
بر خلاف مراقبت بیمارستانی، مراقبت تسکینی می‌تواند برای تمام افراد مورد استفاده قرار گیرد، حتی اگر به سرطانی مبتلا باشید که دارای درمان قطعی تلقی می‌شود.
مطالعات اولیه مشخص کرده‌اند که علاوه بر بهبود کیفیت زندگی افراد، این مراقبت ممکن است باعث پیشرفت در بهبودی فرد نیز شود.
درمان‌های جایگزین مثل طب سوزنی نیز ممکن است به افراد کمک کنند تا با علائم سرطان و درمان‌های آن مقابله کنند. این درمان‌های تکمیلی امروزه در بسیاری از مراکز سرطان موجود هستند.
اگر سرطان ریه‌ی شما اخیراً تشخیص داده شده است!
اگر اخیراً به شما گفته شده که مبتلا به سرطان ریه هستید، احتمالاً بسیار ترسیده‌اید و شدیداً تحت تأثیر قرار گرفته‌اید. یادگیری در مورد سرطان تا جایی که می‌توانید، به شما کمک می‌کند تا احساس کنترل بیشتری بر روی درمان خود داشته باشید، و کمک می‌کند تا نقش فعالی در مراقبت از خود داشته باشید.
در مورد سرطان خود تحقیق کنید. با دوستان و خانواده در ارتباط باشید و به آن‌ها اجازه دهید تا در مواردی که امکان آن وجود دارد، به شما کمک کنند. یاد بگیرید چگونه به‌عنوان یک بیمار سرطانی هوای خودتان را داشته باشید.
ممکن است احساس تنهایی کنید، چون با چیزی مواجه می‌شوید که هیچ‌یک از افرادی که دوستشان دارید نمی‌توانند درک کنند.
شرکت در جلسات و انجمن‌های حمایتی ممکن است به شما امکان ارتباط با افراد دیگری را بدهد که شرایط مشابه شما را دارند.
همچنین این گروه‌ها یک راه خوب برای به روز نگه‌داشتن اطلاعاتتان در مورد آخرین پژوهش‌ها بر روی سرطان ریه هستند.
کمی وقت بگذارید تا خودتان را قانع و خوشنود کنید، و خودتان را به خاطر کسالت و بی‌حوصلگی‌تان ببخشید. هیچ‌کس تا زمانی که مبتلا نشود واقعاً نمی‌داند که داشتن سرطان چه حسی دارد.
احساساتی که تجربه می‌کنید ممکن است از ناراحتی تا خشم، یا اضطراب شدید متفاوت باشد؛ گاهی در حد چند دقیقه است.
اگر یکی از عزیزان شما به سرطان ریه مبتلا است!
اگر سرطان ریه برای یکی از عزیزان شما تشخیص داده شده است، گاهی مقابله با آن می‌تواند سخت‌تر هم باشد. در ابتدای تشخیص ممکن است کاملاً احساس درماندگی کنید. همزمان که با ترس‌ها و ناراحتی سروکله می‌زنید، احساساتی که عزیزتان تجربه می‌کند می‌تواند گیج‌کننده و حتی اندوهناک باشد.
سخن پایانی
ظاهر سرطان ریه در حال تغییر است. تا سال‌ها، افرادی که سرطان ریه داشتند مجبور بودند نه‌تنها با ننگ و عیبِ داشتن سرطان ریه به‌عنوان “بیماری سیگاری‌ها”، بلکه با این افسانه که این بیماری کاملاً کشنده است، سروکار داشته باشند.
این ننگ و بدنامی در حال تغییر است، چون عوام آگاه شده‌اند که هر فرد دارای ریه ممکن است به سرطان ریه مبتلا شود.
مسئله‌ی زنده ماندن نیز در حال تغییر است، چون عوام مردم در حال یادگیری درمان‌های جدیدتر و بهتر، که اخیراً ژل هارتمن تأیید شده‌اند، هستند. علاوه بر بسیاری از درمان‌های جدیدی که در چند سال گذشته تأیید شده‌اند، بیش از ۱۰۰ دارو در آزمایش‌های بالینی برای سرطان ریه موردمطالعه قرار گرفته است.
هنوز راه درازی در پیش داریم، اما بسیاری از افراد علی‌رغم داشتن این بیماری، زندگی -و پیشرفت- می‌کنند. امید همیشه وجود دارد.
