ذات و ریه و درمان آن
پنومونی یا ذات الریه عفونتی است که منجر به ملتهب شدن کیسه های هوایی موجود در ریه ها می شود. ممکن است این کیسه ها در اثر عفونت، پر از چرک و مایعات مختلف شوند؛ به همین خاطر در برخی از موارد، فرد مبتلا علائمی همچون سرفه های خونی، مشکلات تنفسی، تب و لرز خواهد داشت. عوامل باکتریایی، قارچی و ویروسی متعددی می توانند باعث ذات الریه شوند. در ادامه این مقاله ار بخش بیماری های دکتر زخم به توضیح کامل درباره بیماری ذات الریه یا پنومونی پرداخته و با آن آشنا می شویم.
علل ذات الریه یا پنومونی
عوامل مختلف و گوناگونی می تواند منجر به ذات الریه شوند. شدت ذات الریه می تواند در افراد مختلف متفاوت باشد؛ به طوری که علائم ناشی از این بیماری در نوزادان، کودکان، افراد بالای 65 سال و بیمارانی که دستگاه ایمنی ضعیفی دارند؛ جدی و خطرناک تر است.
عوامل باکتریایی
استرپتوکوکوس نومونیا را می توان شایع ترین عامل ایجاد کننده ذات الریه دانست.
از عوامل دیگر پنومونی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مایکوپلاسما نومونیا
- هموفیلوس آنفولانزا
- لژیونلا نوموفیلا
عوامل ویروسی
در اغلب موارد، ویروس های آلوده کننده دستگاه تنفسی می توانند منجر به ذات الریه شوند.
برخی از مهم ترین آن ها عبارت اند از:
- ویروس آنفولانزا
- ویروس سین سیشیال تنفسی
- راینو ویروس (رایج ترین عامل سرماخوردگی)
اکثر پنومونی های ویروسی دارای علائم ملایم تری هستند و طی 1 الی 3 هفته، بدون نیاز به درمان خاصی، بهبود می یابند.
بیشتر بخوانید: انواع و اقسام ویروس آنفولانزا و واکسن آن
عوامل قارچی
قارچ های موجود در خاک یا فضولات پرندگان نیز می توانند ایجاد کننده ی ذات الریه باشند. اغلب این قارچ ها فرصت طلب اند و تنها در افرادی که دستگاه ایمنی تضعیف شده ای دارند؛ بیماری زایی می کنند.
برای مثال می توان به موارد زیر به عنوان عوامل قارچی ایجاد کننده ی پنومونی، اشاره کرد:
- نوموسیستیس جایروویسی
- کریپتوکوکوس نئوفورمانس
- هیستوپلاسما کپسولاتوم
انواع ذات الریه یا پنومونی
پنومونی ها را می توان بر اساس این که چگونه و از کجا به افراد منتقل می شوند؛ طبقه بندی کرد.
ذات الریه ی بیمارستانی
این دسته از پنومونی های باکتریایی به دلیل بستری شدن یا کار کردن در بیمارستان بوجود می آیند و نسبت به سایر گروه های دیگر خطرناک تر می باشند. همچنین عوامل ایجاد کننده ی این گونه عفونت ها نسبت به درمان های آنتی بیوتیکی مقاوم تر اند.
ذات الریه ی کسب شده از جامعه
به تمامی پنومونی های کسب شده خارج از بیمارستان ها و مراکز بهداشتی گفته می شود.
ذات الریه مرتبط با دستگاه های تهویه
در حقیقت نوعی پنومونی در افرادی است که از دستگاه های تهویه هوا استفاده می کنند.
ذات الریه ی استنشاقی
پنومونی استنشاقی زمانی اتفاق می افتد که باکتری موجود بر روی مواد خوراکی، نوشیدنی یا بزاق آلوده، از طریق تنفس وارد ریه ها شود. این وضعیت بیشتر در افرادی که مشکل بلع دارند؛ مشاهده می شود.
آیا ذات الریه یا پنومونی واگیر دارد؟
عوامل ایجاد کننده ی ذات الریه واگیر دارند؛ به این معنا که می توانند از فردی به فرد دیگر منتقل شوند. پنومونی های ویروسی و باکتریایی می توانند از طریق تنفس قطرات آلوده ی ناشی از عطسه یا سرفه ی افراد بیمار، منتشر شوند. همچنین افراد سالم می توانند از راه تماس با سطوح آلوده به باکتری یا ویروس مبتلا شوند. ابتلا به پنومونی های قارچی از طریق تماس با محیط آلوده اتفاق می افتد؛ با این حال انتشار مستقیم بین افراد در این گونه موارد شایع نیست.
علائم ذات الریه یا پنومونی
علائم ذات ریه می تواند به قدری خفیف باشد که حتی فرد مبتلا نیز متوجه آن نشود یا به قدری شدید باشد که منجر به بستری شدن بیمار شود. پاسخ دستگاه ایمنی به ذات الریه می تواند بسته به عامل ایجاد کننده ی عفونت، سن و سلامت فرد مبتلا، متفاوت باشد.
علائم و نشانه های ذات الریه عبارت اند از:
- ممکن است که سرفه ها حاوی خلط یا خون نیز باشند
- تب، لرز و تعرق
- تنگی نفس
- تنفس کوتاه و سریع
- درد قفسه ی سینه که با نفس عمیق یا سرفه، شدید تر می شود
- کاهش اشتها، انرژی و خستگی
- حالت تهوع و استفراغ به خصوص در کودکان مبتلا
- سرگیجه به ویژه در سالمندان
ذات الریه های باکتریایی نسبت به دیگر پنومونی ها شایع پماد سوختگی تر و خطرناک تر می باشند و نیاز به مراقبت های بالینی بیشتری دارند. علائم این بیماری می تواند به مرور زمان یا ناگهانی بروز کند. تب مبتلایان می تواند تا 105 درجه ی فارنهایت افزایش بیاید و ممکن است علائمی مانند تعرق شدید، افزایش تعداد نفس ها و ضربان قلب نیز در افراد مشاهده شود. به علت عدم اکسیژن رسانی کافی به بافت ها، ناخن و لب های این دسته از افراد، آبی رنگ می شود. از نظر روانی نیز مبتلایان به پنومونی های باکتریایی می توانند دچار سردرگمی یا آشفتگی روان شوند.
در اغلب موارد، علائم پنومونی های ویروسی در طی چندین روز ظاهر می شود و ممکن است که مشابه یک آنفلونزای خفیف باشد. از علائم این دوره می توان به تب، سرفه های خشک، سر درد، ضعف و درد های عضلانی اشاره کرد. با گذشت 1 الی 2 روز، شدت بیماری افزایش می یابد و علائم وخیم تر می شود.
در این مرحله ممکن است فرد علائمی مانند تنگی نفس و تب شدید را تجربه کند. لازم به ذکر است که این علائم در جمعیت های مختلف می تواند متفاوت باشد. در اغلب موارد، نوزادان هیچ گونه نشانه ای را از خود بروز نمی دهند. سالمندانی که دستگاه ایمنی ضعیف تری دارند؛ علائم خفیف و کم تری را نشان می دهند. با این حال ممکن است که سطح هوشیاری این دسته از افراد، به مرور زمان، تغییر کند. در ارتباط با مبتلایان به بیماری های مزمن ریوی، علائم ذات الریه می تواند شدید تر باشد.
چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر احتمال می دهید که فرزندتان به ذات الریه مبتلا شده است؛ فوراً به پزشک مراجعه کنید و منتظر وخیم تر شدن علائم نمانید. چنانچه علائمی مانند تنگی نفس، آبی شدن لب ها، درد قفسه ی سینه، تب بالا یا سرفه های شدید را تجربه کردید؛ با پزشکتان تماس گرفته و در اسرع وقت به او مراجعه کنید. در مورد افراد با ریسک بالا نیز لازم است که تمامی مراقبت های پزشکی صورت گیرد؛ زیرا پنومونی می تواند به سرعت منجر به مرگ این دسته از مبتلایان شود.
فاکتور های ریسک ذات الریه یا پنومونی
تمامی افراد جامعه می توانند با ذات الریه درگیر شوند؛ با این حال، احتمال ابتلا به پنومونی در گروه های زیر بیشتر است:
- افرادی که اخیراً به عفونت های تنفسی مانند سرماخوردگی یا آنفلونزا دچار شده اند.
- نوزادان زیر 2 سال
- بزرگسالان بالای 65 سال
- افرادی که به دلیل بیماری یا مصرف دارو هایی مانند استروئید یا شیمی درمانی، سیستم ایمنی ضعیفی دارند.
- مبتلایان به برخی از وضعیت های مزمن مانند آسم، فیبروز کیستی، دیابت یا سکته ی قلبی
- افرادی که به تازگی از بیمارستان مرخص شده اند یا همچنان بستری هستند؛ به ویژه آن هایی که از تهویه استفاده کرده اند.
- افرادی که سکته، مشکلات بلع یا وضعیتی داشته اند که منجر به عدم تحرک طولانی مدت شود.
- مصرف کنندگان بیش از حد الکل، سیگار و برخی از مواد مخدر
- افرادی که در معرض آلودگی یا آلرژن های تنفسی هستند.
عوارض جانبی ذات الریه یا پنومونی
برخی از مبتلایان به ذات الریه، به خصوص افراد با ریسک بالا، می توانند پس از درمان نیز دچار عوارض جانبی پنومونی شوند.
برخی از این عوارض عبارت اند از:
ورود باکتری به داخل جریان خون (باکترمی)
در برخی از موارد، باکتری می تواند از ریه ها وارد جریان خون شود و عفونت را گسترش دهد. در این وضعیت سایر اندام های بیمار نیز درگیر می شوند و ممکن است که از کار بیفتند.
اختلالات تنفسی
در ذات الریه های شدید یا مواردی که بیمار سابقه ی ابتلا به بیماری های مزمن ریوی را دارد؛ این وضعیت دیده می شود. توصیه می شود که مبتلایان به اختلالات تنفسی، بستری شوند یا از تهویه های هوا استفاده کنند تا ریه هایشان سریع تر بهبود یابد.
تجمع مایع در اطراف ریه ها
ذات الریه می تواند باعث تجمع مایع در بین پرده های محافظت کننده ی ریه شود. در صورتی که این مایع عفونی شود؛ باید توسط لوله های سینه ای یا عمل جراحی تخلیه شود.
آبسه ی ریوی
آبسه زمانی دیده می شود که تجمعات چرکی در داخل ریه بوجود بیاید. در اغلب موارد آبسه را به کمک آنتی بیوتیک ها از بین می برند. با این حال در برخی از موارد، لازم است که چرک موجود در حفرات تنفسی، توسط لوله یا عمل جراحی خارج شود.
بیشتر بخوانید: چقدرپیاده روی کنیم تا اختلالات تنفسی بهبود یابد
ذات الریه یا پنومونی آتیپیک
ذات الریه ی آتیپیک نوعی پنومونی خفیف است و در اغلب موارد علائمی را در فرد مبتلا ایجاد نمی کند.
با این حال، از علائم این بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تب خفیف
- سرفه های خشک (بیش از یک هفته)
- لرز
- تنگی نفس
- درد قفسه ی سینه
- کاهش اشتها
باکتری پانسمان زخم هایی مانند مایکوپلاسما نومونیه، کلامیدیا نومونیه و لیژنلا نومونیه می توانند منجر به ذات الریه های آتیپیک شوند. با وجود این که پنومونی های آتیپیک خفیف تر می باشند؛ دوره ی درمان و نقاحت طولانی تری دارند.
ذات الریه یا پنومونی در برابر برونشیت
ذات الریه و برونشیت دو وضعیت بالینی متفاوت از یک دیگر اند. پنومونی نوعی التهاب در کیسه های هوایی می باشد؛ در حالی که برونشیت منجر به ملتهب شدن نایژه ها در افراد مبتلا می شود. عفونت های میکروبی می توانند منجر به برونشیت حاد یا ذات الریه شوند. مصرف مواد آسیب رسان مانند سیگار نیز می تواند خطر ابتلا به برونشیت های مزمن را افزایش دهد.
در صورتی که برخی از برونشیت های ویروسی یا باکتریایی درمان نشوند؛ می توانند در ادامه ، پنومونی نیز ایجاد کنند. در اکثر موارد تشخیص ذات الریه از برونشیت بسیار دشوار است؛ زیرا علائم این دو وضعیت، بسیار مشابه یک دیگر می باشد. مبتلایان به برونشیت باید در اسرع وقت تحت درمان قرار بگیرند؛ تا خطر ابتلا به پنومونی از بین برود.
ذات الریه یا پنومونی در کودکان
ذات الریه یکی از بیماری های شایع در دوران کودکی می باشد. محققین تخمین زده اند که سالیانه حدود 120 میلیون کودک مبتلا به پنومونی به پزشک مراجعه می کند. عامل ایجاد کننده ی ذات الریه بر اساس سن کودک می تواند متفاوت باشد. برای مثال، پنومونی های ناشی از ویروس های تنفسی، استرپتوکوکوس نومونیه و هموفیلوس آنفلونزا در کودکان زیر 5 سال رایج تر است.
در سنین بین 5 الی 13 سال، مایکوپلاسما نومونیه را می توان عامل اغلب ذات الریه ها در کودکان دانست. همچنین این باکتری می تواند منجر به ذات الریه های آتیپیک بشود. در صورتی که علائمی مانند مشکلات تنفسی، کاهش اشتها و ضعف را در فرزندتان مشاهده کردید؛ فوراً به یک متخصص اطفال مراجعه کنید.
ذات الریه یا پنومونی در دوران بارداری
ذات الریه هایی که در دوران بارداری اتفاق می افتد را پنومونی های مادری نیز می نامند. در دوران بارداری، دستگاه ایمنی به طور طبیعی کمی سرکوب می شود؛ به همین دلیل، احتمال ابتلا به ذات الریه در زنان باردار کمی بیشتر از سایر افراد است. علائم ذات الریه در تمام دوران بارداری یکسان است.
با این حال ممکن است که فرد باردار، در 3 ماهه ی آخر بارداری، احساس ناراحتی بیشتری بکند. اگر در دوران بارداری هر کدام از علائم ذات الریه را تجربه کردید؛ فورآ با پزشک خود تماس بگیرید. پنومونی های بارداری می تواند عوارضی از جمله زایمان زودرس یا کاهش وزن نوزاد در زمان تولد را به همراه داشته باشد.
تشخیص ذات الریه یا پنومونی
ابتدا پزشک با گرفتن شرح حال مراجعه کننده و انجام معاینات فیزیکی به ذات الریه مشکوک می شود. در اغلب معاینات، پزشکان با استفاده از گوشی به دنبال صدا های غیرطبیعی در هنگام تنفس بیمار می گردند.
در صورتی که پزشک به ذات الریه مشکوک شود؛ یکی از آزمایشات زیر را درخواست می دهد:
آزمایش خون
از این روش می توان به منظور تائید بیماری و شناسایی عامل ایجاد کننده ی پنومونی استفاده کرد. با این حال، در برخی از موارد نمی توان به کمک آزمایش خون، تشخیص دقیقی از عامل بیماری بدست آورد.
عکس برداری ایکس از قفسه ی سینه
پرتو نگاری می تواند به پزشک در تشخیص ذات الریه و میزان گسترش آن کمک کند. با این وجود این عکس برداری نمی تواند نوع عامل پنومونی را مشخص کند.
آزمایش خلط
در این روش، نمونه ی خلط از فرد مبتلا گرفته و به آزمایشگاه ارسال می کنیم تا عامل اصلی عفونت مشخص شود.
سنجش اکسیژن ضربانی
در این روش، سطح اکسیژن خون افراد محاسبه می شود. ذات الریه می تواند مانع عبور اکسیژن کافی از ریه ها به خون شود.
در مواردی که فرد مشکوک، در بیمارستان بستری می باشد یا بالای 65 سال سن دارد؛ پزشک می تواند از آزمایشات زیر نیز کمک بگیرد:
سی تی اسکن
در مواردی که دوره ی بیماری بیش از حد انتظار به طول می انجامد؛ پزشک درخواست سی تی اسکن می دهد تا بتواند اطلاعات دقیق تری از وضعیت ریه ها بدست بیاورد.
کشت مایع جنب
نمونه مورد نظر توسط سوزن از فضای جنب جمع آوری شده و به آزمایشگاه ارسال می شود. نتایج به دست آمده از کشت، توسط متخصص بررسی می شود تا عامل بیماری مشخص شود.
درمان ذات الریه یا پنومونی
درمان ذات الریه شامل از بین بردن عفونت و پیش گیری از ابتلا به عوارض جانبی آن می باشد. مبتلایان به پنومونی های کسب شده از جامعه را می توانند به راحتی با تجویز داروی مناسب درمان کرد. توجه داشته باشید که اکثر لوزالمعده علائم ناشی از بیماری پس از طی دوره درمان از بین می روند؛ اما ممکن است که احساس ضعف و خستگی تا ماه ها همراه فرد بماند. درمان های اختصاصی می توانند بر اساس سن بیمار، نوع و شدت ذات الریه متفاوت باشند.
برخی از این روش های درمانی عبارت اند از:
آنتی بیوتیک درمانی
از این داروها می توان به منظور درمان ذات الریه های باکتریایی استفاده کرد. ممکن است که شناسایی دقیق نوع باکتری و انتخاب بهترین آنتی بیوتیک برای مقابله با آن، کمی زمان بر باشد.در صورتی که پس از مصرف دارو، علائم فرد مبتلا بهبود پیدا نکند؛ پزشک می تواند آنتی بیوتیک تجویز شده را تغییر دهد.
دارو های ضد سرفه
از این دسته داروها می توان به منظور کاهش تعداد سرفه ها استفاده کرد تا فرد مبتلا بتواند راحت تر استراحت کند. سرفه نوعی پاسخ دفاعی طبیعی است و منجر به جا به جایی مایعات در ریه ها می شود؛ به همین دلیل، توصیه می شود که سرفه را به طور کامل سرکوب نکنید. علاوه بر این، مطالعات نشان می دهد که بسیاری از دارو های ضد سرفه در مواجهه با ذات الریه عملکرد لازم را ندارند و نمی توانند به بهبود علائم فرد مبتلا کمک کنند.
ضد تب و مسکن ها
از این دسته دارو ها می توان برای کاهش تب و درد استفاده کرد. دارو هایی مانند آسپرین، ایبوپروفن(ادویل، نوافن و ریفن) و استامینوفن(تایلنول) در این دسته جای می گیرند.
در موارد زیر لازم است که افراد مبتلا، در بیمارستان بستری شوند:
- سن بالای 65 سال
- فراموش کردن زمان، مکان و افراد
- کاهش عملکرد کلیه
- افت فشار سیستولی به زیر 90 میلی متر جیوه یا افت فشار دیاستولی به زیر 60 میلی متر جیوه
- افزایش تعداد تنفس به بیش 30 بار در دقیقه
- تنگی نفس
- کاهش دمای بدن
- ضربان قلب زیر 50 یا بالای 100 بار در دقیقه
در شرایط حاد مانند زمانی که فرد برای ادامه ی تنفس به دستگاه تهویه نیاز داشته باشد؛ بیمار را به بخش مراقبت های ویژه منتقل می کنند.
در برخی از موارد، کودکان مبتلا به پنومونی نیز باید بستری شوند. این موارد عبارت اند از:
- سن کمتر از 2 ماه
- خواب آلودگی بیش از حد
- وجود اختلالات تنفسی
- پایین بودن سطح اکسیژن خون
درمان های خانگی ذات الریه یا پنومونی
استراحت کنید
تا زمانی که دمای بدنتان به حالت طبیعی باز نگشته و سرفه های خلطی تان بند نیامده است به مدرسه یا سر کار بر نگردید. حتی زمانی که احساس می کنید حالتان بهتر شده است نیز نباید به خودتان فشار بیاورید. توجه داشته باشید فردی که یک بار بیمار شده، می تواند بار دیگر نیز به ذات الریه مبتلا شود؛ به همین خاطر، توصیه می شود تا زمانی که به طور کامل بهبود نیافته اید، به زندگی روز مره باز نگردید.
مایعات فراوان بنوشید
این کار به ریه ها کمک می کند تا هر چه سریع تر خلط موجود را خارج سازند.
دارو ها را همان گونه که تجویز شده اند مصرف کنید
لازم است که دوره ی مصرف داروی تجویز شده را به اتمام برسانید. در غیر این صورت، ممکن است که تعداد کمی باکتری در ریه ها باقی بماند و در اثر تقسیم سلولی دوباره ذات الریه عود کند.
دوره ی بهبودی ذات الریه یا پنومونی
بسیاری از مبتلایان به درمان پاسخ مثبت می دهند و بهبود می یابند. همانند درمان، زمان نقاحت نیز بسته به سطح سلامت، نوع و شدت بیماری می تواند متغیر باشد. جوانان می توانند پس از گذشت 1 هفته از درمان، به زندگی روزمره خود بازگردند؛ اما افراد مسن تر، کمی دیر تر بهبود می یابند و ممکن است تا مدتی احساس ضعف و خستگی کنند. در مواردی که علائم بیماری شدید تر می باشد؛ دروه ی نقاحت نیز طولانی تر می شود.
با انجام دادن برخی از موارد زیر می توانید دوره ی نقاحت را کاهش دهید و از ظهور عوارض جانبی ناشی از بیماری پیشگیری کنید:
- درمان توصیه شده ی پزشکتان را تا انتها ادامه دهید و به هیچ عنوان، خود سرانه روش درمانتان را عوض نکنید.
- به اندازه ی کافی استراحت کنید و به بدنتان اجازه دهید تا با عفونت مبارزه کند.
- مایعات فراوان بنوشید.
پس از بهبودی به پزشکتان مراجعه کنید. در برخی از موارد پزشکان می توانند درخواست عکس برداری ایکس دیگری بدهند تا از حذف کامل عامل بیماری مطمئن شوند.
بیشتر بخوانید: افراد با تحرک کم تنگی نفس می گیرند
پیشگری از ابتلا به ذات الریه یا پنومونی
خوشبختانه در بسیاری از موارد، ذات الریه قابل پیشگیری است.
واکسیناسیون
اولین خط دفاعی در مقابل ذات الریه، واکسیناسیون است. واکسن های خرید قطره فروزومال مختلفی می توانند به دستگاه ایمنی در برابر پنومونی کمک کنند.
واکسن های 13 و 23 والان
این دو واکسن ایمنی زایی مناسبی را در برابر ذات الریه و مننژیت های ناشی از باکتری های پنوموکوکی ایجاد می کنند. پزشکان می توانند واکسن مناسب را از بین این 2، برای شما انتخاب کنند. واکسن 13 والان می تواند در مقابل 13 سویه از باکتری های پنوموکوکی موثر باشد.
سازمان مرکزی کنترل و پیشگیری بیماری ها، این واکسن را برای افراد زیر توصیه می کند:
- کودکان زیر 2 سال
- افراد بالای 65 سال
- افراد بین 2 الی 65 سال که خطر ابتلا به ذات الریه در آن ها بیشتر است مانند مبتلایان به HIV
واکسن 23 والان می تواند در مقابل 23 سویه از باکتری های پنوموکوکی ایمنی زایی دشته باشد.
سازمان مرکزی کنترل و پیشگیری بیماری ها، این واکسن را برای افراد زیر توصیه می کند:
- افراد بالای 65 سال
- افراد سیگاری بین 19 الی 65 سال
- افراد بین 2 الی 65 سال که خطر ابتلا به ذات الریه در آن ها بیشتر است مانند مبتلایان به سرطان
واکسن آنفلونزا
ذات الریه می تواند بر اثر ابتلا به آنفلونزا نیز ظهور کند؛ به همین خاطر توصیه شده است تا سالیانه واکسن آنفلونزا زده شود. سازمان مرکزی کنترل و پیشگیری بیماری ها پیشنهاد می کند تا افراد بالای 6 ماه، به خصوص افراد با ریسک ابتلای بالا، از این واکسن استفاده کنند.
واکسن Hib
این واکسن می تواند در مقابل یکی از عوامل ایجاد کننده ی ذات الریه و مننژیت به نام هموفیلوس آنفولانزای نوع B، ایمنی زایی داشته باشد.
سازمان مرکزی کنترل و پیشگیری بیماری ها، این واکسن را برای افراد زیر توصیه می کند:
- کودکان زیر 5 سال
- کودکان و بزرگسالان مبتلا به وضعیت های خاص که واکسینه نشده اند
- افرادی که پیوند مغز استخوان دریافت کرده اند
بر اساس گفته های سازمان بین المللی بهداشت، واکسن ذات الریه نمی توانند در مقابل تمامی سویه های بیماری زا، مقاومت ایجاد کند. با این حال، افراد ایمن شده، در مواجهه با این سویه ها، علائم خفیف تری از خود نشان می دهند و سریع تر بهبود می یابند.
علاوه بر واکسیناسیون، رعایت موارد زیر نیز می تواند به پیشگیری از ابتلا به ذات الریه کمک کند:
- سیگار کشیدن می تواند شانس ابتلا به عفونت های تنفسی مانند ذات الریه را تا چندین برابر افزایش دهد.
- شست و شوی مداوم دست ها با آب و صابون
- پوشاندن دهان و بینی به هنگام سرفه و عطسه و حذف بهداشتی دستمال های آلوده
- رعایت رژیم غذایی سالم
- ورزش منظم و مداوم
- استراحت کافی
